Sprzęt turystyczny
W bardziej odludnych miejscach na wagę złota jest -biorąc pod uwagę, że często nocuje się pod gołym niebem – materac, karimata lub termomata, a także śpiwór i czasami namiot.
Materac – Jest kilka typów materacy. Tradycyjne materace pneumatyczne ze względu na znaczny ciężar są przydatne wyłącznie dla turystów zmotoryzowanych. Turyści wędrujący pieszo preferują materace z wodoodpornych tworzyw piankowych, zwane karimatami od nazwy firmy Karrimor, pierwszego ich wytwórcy. Karimaty mogą mieć różne długości, szerokości i grubości, a także różnorodną strukturę, od najprostszej jednowarstwowej do bardzo skomplikowanej wielowarstwowej. Do podróży zwija się je w rulon, ściąga gumowymi paskami i mocuje do plecaka. Najnowszym osiągnięciem technologicznym są materace Therm-a-rest (termomaty), składające się z warstwy pianki poliuretanowej z niezliczoną ilością maleńkich komór powietrznych, pokrytej wodoodporną i nie przepuszczającą powietrza powłoką nylonową. Przy rolowaniu termomaty powietrze samoczynnie wyciska się z komór, dzięki czemu materace te zajmują niewiele miejsca.
Można także je dodatkowo złożyć, co w przypadku karimat jest niemożliwe, jako że mogą popękać. W trakcie rozwijania, wskutek sprężystej komorowej konstrukcji pianki, termomata na zasadzie podciśnienia samoistnie napełnia się powietrzem. Gdy jest zbyt miękka, można ją dopompować ustami. Termomaty posiadają czasami dodatkowo puste przestrzenie w tworzywie piankowym, pozwalające na szybsze napompowanie i lepsze izolowanie od podłoża.
Zarówno karimaty, jak i termomaty są produkowane w wersjach superlekkich (dla wypraw wysokogórskich). Pod materace można podłożyć aluminiową folię w celu dodatkowej ochrony termicznej. W Polsce są dostępne materace zachodnich firm Karrimor, Therm-a-rest.
Śpiwór – Klasyczne śpiwory „kołdrowe” zastąpiły śpiwory typu „mumia”, z kapturem, zwężające się w części, gdzie mieszczą się nogi.
Konstrukcję wewnętrzną śpiwora tworzą komory o różnym, zwykle poprzecznym układzie, w których znajduje się wypełniacz. Wypełniaczami mogą być anilana, owata (włókno poliamidowe), syntetyczny puch lub naturalny puch. Naturalny puch, szczególnie gęsi, jest najlepszym izolatorem, stąd jego użycie w śpiworach wysokogórskich. Nieco gorszymi właściwościami izolacyjnymi charakteryzuje się syntetyczny puch. Są dwie jego odmiany: quallo-il i hollofil, o podobnej strukturze krótkich, pustych wewnątrz włókien poliestrowych splątanych w przestrzenny układ. Quallofil ma lepsze właściwości izolacyjne.
Pokrycie wierzchnie śpiworów wykonywane jest z wysokogatunkowego nylonu lub pertexu (materiału utkanego z mikrocienkiej przędzy w zwartą konstrukcję mającą około 4 tys. włókien na cm2), pokrycie wewnętrzne – z bawełny. Śpiwory mogą być rozpinane na całej swej długości lub tylko w części górnej.
Dla zachowania ciepła śpiwory używane przez alpinistów przeważnie nie mają zapięcia lub dodatkowo podwójną listwę ocieplającą zamek. Zimowe śpiwory wyposażone są w specjalne zabezpieczenie stóp (dodatkowe ocieplenie) oraz poprzeczny wałek na wysokości ramion, który uszczelnia przestrzeń między ciałem a ścianą śpiwora i zabezpiecza przed utratą ciepła przez otwór na głowę.
Higienę użytkowania śpiwora zapewnia zakładanie wewnętrznego bawełnianego worka, którego w gorącym i umiarkowanym klimacie można również użyć jako samodzielnego śpiwora. Taki lekki śpiwór, w kształcie luźnego worka o takiej długości, aby nadawał się do spania z osłoniętą głową, łatwo wykonać samemu. Może być zapinany na zamek błyskawiczny lub mieć górę ściąganą sznurkiem. Wybierając się do Afryki dobrze wszyć okienko z siatką umożliwiającą swobodne oddychanie, lecz chroniącą przed owadami. W kraju w sprzedaży są śpiwory zachodnich firm Ajungilak, Van De, Ferrino, Northland i polskich: Pajaksport, Yeti, Małachowski, Trango.
Namioty Przy wyborze namiotu warto odpowiedzieć sobie na następujące pytania:
– w jakich warunkach pogodowych będzie używany,
– czy będzie przenoszony, czy też przewożony samochodem,
– czy ma służyć do dłuższego pobytu, czy jedynie w celach noclegowych,
– dla ilu osób i dla jakiej ilości sprzętu jest przeznaczony.
Istnieją podstawowe typy namiotów: „domki”, namioty kopułowe oraz tunelowe, a także wiele ich odmian.
„Domki” są namiotami klasycznymi, rozstawionymi na rusztowaniu z aluminiowych rurek, stabilizowanymi za pomocą linek zaczepianych o śledzie wbijane w ziemię. Mogą być jedno powłokowe lub złożone z powłoki wewnętrznej i powłoki zewnętrznej zwanej tropikiem. Powłoka wewnętrzna jest zwykle wykonana z płótna bawełnianego, natomiast tropik z ortalionu. Najczęściej mają przedsionek zwany absydą, traktowany jako miejsce do gotowania lub przechowywania sprzętu. Niestety, są stosunkowo ciężkie, a ich konstrukcja jest słabo odporna na podmuchy silnego wiatru i nacisk śniegu, ustawienie wymaga czasu i sporego wysiłku, przede wszystkim podczas wbijania śledzi.
Namioty kopułowe (popularne „igloo”) mają rusztowanie z duraluminiowych rurek lub prętów z włókna szklanego. Pręty rusztowania są przeciągane przez tunele z elastycznego i rozciągliwego materiału i mocowane przy podstawie namiotu w zaczepach, co tworzy giętką konstrukcję nie wymagającą dodatkowych punktów mocujących albo minimalną ich ilość. Mogą być jedno-lub dwu powłokowe, przy czym w najnowszych wersjach obie powłoki rozkładane są jednocześnie. Wykonane są z wysokiej jakości impregnowanego nylonu, lub w najdroższych wariantach, z wykorzystaniem membrany goretex. Na tropiki stosuje się nylon uszczelniony poliuretanem. Często powłoka zewnętrzna może tworzyć wygodny przedsionek, rozpinany za pomocą dodatkowych naciągów. Spośród zalet namiotów kopułowych warto wymienić: małą wagę, konstrukcję doskonale znoszącą siły zewnętrzne (deszcz, wiatr, śnieg) dzięki równemu rozłożeniu naprężeń, rozstawienie trwające wyjątkowo krótko (kilka minut), do którego wystarczy jedna osoba, bardzo dobre własności aerodynamiczne, termiczne i przestrzenne (wykorzystanie pionowych ścian daje zwiększenie wnętrza namiotu przy takiej samej wysokości i powierzchni podstawy, jak w namiotach klasycznych).
Zasady konstrukcji oraz zalety namiotów tunelowych są identyczne, z tym że pręty rusztowania nie przecinają się, lecz są ustawione równolegle do siebie, tworząc kształt tunelu. O ile też namioty kopułowe nadają się do mieszkania, o tyle namioty tunelowe są przeznaczone na noclegi, przede wszystkim ze względu na swoją wysokość.
Do tego typu należą superlekkie namioty, mające wagę w granicach 1-1,5 kg. W Polsce są spotykane namioty Vau De, Ferrino, Nomad oraz polskich firm Marabut i Magmar. Niezależnie od tego, jaki namiot ostatecznie wybierzemy, jeszcze przed wyjazdem należy rozstawić go i sprawdzić jego stan.